ورزش فوتبال بدون شک پرهیاهو ترین و جذاب ترین ورزش روی کره زمین محسوب می شود. فوتبال توسط انگلیسی ها ابداع شده است و بسیاری از قوانین این ورزش توسط این کشور وضع شده است. یکی از نکات جالب در مورد داوری و قوانین داوری در این ورزش ای ناست که همچنان گروهی از بریتانیا در فیفا مسئول رصد کردن قوانین این ورزش هستند و بدون موافقت این نمایندگان فیفا قادر به تغییر و یا کم و زیاد کردن قانونی در بازی فوتبال نیست. داوری فوتبال یکی از سخت ترین کارهایی است که در یک مسابقه ورزشی می توان انجام داد. پا پیشرفت تکنولوژی و رصد شدن بازیها با چندین دوربین فیلمبرداری و مشاهده تصاویر توسط بینندگان تلویزیونی کوچک ترین صحنه هایی از نظر داوران پنهان نمی ماند. در ادامه می توانید قوانین ورزش فوتبال را در مقاله ای بصورت چکیده به همراه آخرین تغییرات فدراسیون بین المللی فوتبال فیفا مطالعه نمایید.

توپ بازی

قانون بعد از قانون اول فیفا، یعنی قانون دوم، توپ این ورزش را تعریف می کند.

مطمئنا" تا به حال شما در بازی های مختلف دیده اید که از توپ های بعضا متفاوت استفاده می شود. در این مقاله شما با استانداردهایی که برای توب ورزش فوتبال توسط فدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا) تعریف شده اند آشنا می شوید. این استانداردها، خصوصیاتی یک توپ لازم است داشته باشد، را مشخص می کنند.

قانون بعد از قانون اول فیفا، یعنی قانون دوم، توپ ورزش فوتبال را تعریف می کند.

مطمئنا" تا به حال شما در بازی های مختلف دیده اید که از توپ های بعضا متفاوت استفاده می شود. در این مقاله شما با استانداردهایی که برای توب ورزش فوتبال توسط فدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا) تعریف شده اند آشنا می شوید. این استانداردها، خصوصیاتی یک توپ لازم است داشته باشد، را مشخص می کنند.

● جنس و اندازه توپ:

باید کروی باشد.

از چرم یا جنسهای مناسب دیگر ساخته شده باشد.

محیط توپ نباید بیشتر از ۷۰ سانتی متر و کمتر از ۶۸ سانتی متر باشد.

وزن توپ در آغاز بازی نباید بیشتر از ۴۵۰ گرم و کمتر از ۴۱۰ گرم باشد.

فشار توپ ۰.۶ الی ۱.۱ آتمسفر (۶۰۰ الی ۱۱۰۰ گرم بر سانتی متر مربع) در سطح دریا باشد.

● تعویض توپ ناقص

اگر در جریان بازی توپ ترکید یا به هر طریقی حالت قانونی خود را از دست داد:

بازی متوقف می شود.

بازی مجددا با رها کردن توپ از محلی که توپ تغییر شکل داده است آغاز می شود.

اگر موقعی که توپ در بازی نیست ترکید یا از حالت قانونی خارج شد، مثل ضربه آغاز بازی، ضربه دروازه، ضربه کرنر، ضربه آزاد، ضربه پنالتی یا پرتاب اوت:

بازی مجددا با همان ضربه شروع می شود.

توپ نباید در جریان بازی تعویض شود مگر با اجازه داور.

● تصمیمات برد بین المللی

▪ تصمیم ۱

در مسابقات یا رقابتهایی که تحت سرپرستی کنفدراسیونها برگزار می شوند، توپ مورد استفاده باید دارای یکی از تاییدیه های زیر باشد:

The Official FIFA Approved

The Official FIFA Inspected

The Reference International Matchball Standard

وجود چنین علامت هایی روی توپ مورد استفاده، نشان می دهد که با روشهای لازم آزمایش شده و مورد قبول قرار می گیرد.

توپ علاوه بر اینها، باید مورد تایید برد بین المللی نیز باشد.

انستیتوهایی که آزمایش ها را انجام می دهند بوسیله فیفا انتخاب می شوند.

فدراسیونها یا اتحادیه های ملی می توانند، توپهایی را که دارای یکی از سه تاییدیه های فوق باشند مورد استفاده قرار دهند.

▪ تصمیم ۲

در مسابقات فیفا و مسابقاتی که تحت سرپرستی کنفدراسیونها و فدراسیونهای ملی برگزار می شوند، هیچ نوع تبلیغ تجاری روی توپ مجاز نیست جز آرم بازی و علامت تجاری تولید کننده توپ.

مقررات مسابقه میتواند اندازه و تعداد این قبیل مارکها را محدودتر کند.

● تعداد بازیکنان

قانون سوم فوتبال، قانون تعداد بازیکنان این ورزش است. این قانون تعداد بازیکنان یک تیم در زمین مسابقه و تعداد تعویض های آن را مشخص می کند:

● بازیکنان

یک مسابقه بوسیله دو دسته، که هر دسته نباید بیشتر از ۱۱ نفر باشد و یکی از آنها دروازه بان است، انجام میشود.

اگر تعداد بازیکنان هر یک از دسته ها کمتر از ۷ نفر باشد، مسابقه آغاز نمی شود.

▪ رقابتهای رسمی

در مسابقاتی که تحت سرپرستی فیفا و کنفدراسیونها و یا فدراسیونهای/اتحادیه های ملی برگزار می شود، حداکثر از ۳ بازیکن جانشین (تعویضی) می توان استفاده کرد.

مقررات مسابقه باید مشخص کند که اسامی چند نفر جانشین باید معرفی شوند.

در مسابقات بین المللی تعداد بازیکنان ذخیره از ۳ تا ۷ نفر است.

● سایر مسابقات

در سایر مسابقات جانشینها می توانند مورد استفاده قرار گیرند مشروط براینکه:

تیمهای مربوطه در مورد حداکثر تعداد تعویض به توافق برسند.

اطلاع به داور قبل از آغاز مسابقه.

اگر داور اطلاع نداشته باشد یا اگر توافقی قبل از مسابقه بعمل نیاید، بیشتر از ۳ نفر حق تعویض ندارند.

● کلیه مسابقات

در سایر مسابقات، اسامی بازیکنان جانشین باید قبل از آغاز مسابقه به داور داده شود.

بازیکنانی که اسامی آنها به داور داده نشده باشد، نمی توانند در مسابقه شرکت کنند.

● چگونگی تعویض بازیکنان

▪ برای تعویض بازیکنان جانشین، شرایط زیر باید رعایت شوند:

اطلاع داور قبل از عمل تعویض.

بازیکن جانشین در صورتی می تواند داخل زمین بازی شود که بازیکن اصلی زمین را ترک و سپس تنها با علامت داور می تواند وارد شود.

جانشین تنها می تواند هنگام توقف بازی و از خط میانی وارد شود.

زمانی کار تعویض پایان یافته می شود که جانشین وارد زمین شود.

از لحظه ای که جانشین وارد زمین بازی شد جزو بازیکنان محسوب شده و بازیکن تعویض شده، از جرگه بازیکنان خارج می شود.

بازیکنی که قبلا در بازی بوده و تعویض شده است، دیگر نمی تواند برای بار دوم در همان مسابقه شرکت کند.

کلیه بازیکنان جانشین، خواه به بازی فراخوانده شوند یا خیر، تحت اقتدار و اختیار داور خواهند بود.

● تعویض دروازه بان

▪ هر یک از بازیکنان می توانند جایشان را با دروازه بان عوض کنند، به شرط اینکه:

اطلاع دادن به داور قبل از اینکه تعویض انجام شود.

عمل تعویض باید در توقف بازی انجام شود.

● تخلفات/تنبیهات

▪ اگر بازین جانشین (ذخیره) بدون اجازه داور وارد زمین شود:

بازی متوقف می شود.

به بازیکن جانشین با کارت زرد اخطار داده می شود، و از وی خواسته می شود که زمین را ترک کند.

بازی با رها کردن توپ از محل توقف، مجددا آغاز می شود.

بازی ادامه می یابد.

بعد از اینکه توپ از بازی خارج شد، بازیکنان مربوطه اخطار (کارت زرد) خواهند گرفت.

▪ برای هرگونه نقض مقررات این قانون:

بازیکنان مربوطه با دریافت کارت زرد، اخطا می گیرند.

● آغاز مجدد بازی

▪ اگر بازی برای دادن اخطار، توسط داور متوقف شد:

بازی با یک ضربه آزاد غیر مستقیم، بوسیله بازیکنی از تیم مقابل و از محل توقف، مجددا آغاز می شود.

● اخراج بازیکنان و جانشینان

بازیکنی که قبل از آغاز بازی اخراج می شود، می توان بجای وی از یک بازیکن جانشین استفاده کرد.

اگر یک بازیکن جانشین، خواه قبل از شروع و خواه بعد از شروع مسابقه اخراج شود، دیگر نمی تواند جایگزین داشته باشد.

● تصمیمات برد بین المللی

▪ تصمیم ۱

حداقل تعداد بازیکنان یک تیم، بستگی به نظر فدراسیون ملی دارد.

برد بین المللی عقیده دارد، اگر تعداد بازیکنان هر یک از دو دسته کمتر از ۷ نفر باشد، مسابقه نباید ادامه یابد.

▪ تصمیم ۲

مربی می تواند در جریان بازی تعلیمات فنی را از منطقه فنی به بازیکنان خود منتقل کند، اما باید پس از دادن تعلیمات به وضعیت خود برگردد.

تمام افراد رسمی باید در داخل محوطه فنی باقی مانده و مسوول رفتار خود باشند.

داور فردی است كه در زمین بازی فوتبال، عدالت را برقرار می كند. او مجری قانون است و تمام تلاش خود را بر صحیح انجام دادن این امر به كار می بندد. داور با توجه به رنگ پیراهنش در زمین به خوبی مشخص است تا اینكه بازیكنان او را با یار خودی اشتباه نگیرند.

كار داور بسیار مشكل است. یك داور ابتدا باید یك روانشناس خوب باشد تا بتواند بازی را در طول ۹۰ دقیقه متعادل نگه داشته و اداره كند. معمولاً بیشتر داوران حرفه ای سعی می كنند در نیمه اول كارتی نشان ندهند و آنها را برای نیمه دوم می گذارند. درست است كه فوتبال، بازی بدون وقفه ای است اما بعضی مواقع مثل موارد زیر، بازی متوقف می شود:

▪ وقتی توپ از خط كناری و خط پشت دروازه خارج شود (توپ اوت شود).

▪ وقتی داور اعلام ضربه پنالتی می كند.

▪ وقتی گلی به ثمر می رسد.

▪ وقتی بازیكنی به سختی صدمه می بیند.

در موارد بالا، داور تصمیم قطعی را اتخاذ می نماید و بازی دوباره با سوت او به جریان می افتد. در فوتبال، تقریباً همه تصمیم ها را داور اتخاذ می نماید. در هوای بد، او است كه تصمیم می گیرد بازی انجام گیرد یا خیر. داور این قدرت را دارد كه بتواند بازیكنی را از زمین اخراج نماید.

كاپیتان های ۲ تیم فقط می توانند با داور صحبت كنند یا احیاناً به تصمیم او مؤدبانه اعتراض بنمایند. ۲ كمك داور (خط نگه دار) وجود دارند كه در خطوط كناری زمین، داور را یاری می دهند. خیلی از قضاوت های داور فوتبال در حضور بیش از ۱۰۰ هزار تماشاگر انجام می گیرد و ممكن است ۲ تیمی كه با هم بازی می كنند، از نظر سیاسی یا دینی تفاهم نداشته باشند. كمااینكه بارها در صحنه های بین المللی این مسأله پیش آمده است. این داور است كه باید در حین بازی تمام مسایل راكنترل كند.

● پرتاب اوت

اگر توپ از خطوط كناری یا دروازه به خارج برود، از طرف داور اعلام پرتاب اوت خواهد شد كه اگر از خط كناری خارج شود، تیمی كه تا آخرین لحظه خروج توپ از زمین، تماسی با آن نداشته، اوت را پرتاب خواهد كرد. اگر توپ به تیم دفاع كننده برخورد كند و از خط دروازه به خارج برود، از سوی داور ضربه كرنر اعلام خواهد شد. در غیر این صورت توپ در منطقه دروازه تیم دفاع كننده كاشته خواهد شد. هنگام پرتاب اوت این نكات چهارگانه را به خاطر بسپارید:

۱) توپ باید به وسیله ۲ دست پرتاب شود.

۲) پاهای بازیكن هنگام پرتاب باید روی زمین قرار داشته باشد (پرتاب كننده مجاز به بلند نمودن پاشنه پای خود هست).

۳) پرتاب كننده، توپ را باید كاملاً از بالای سر خود پرتاب نماید.

۴) خود پرتاب كننده نمی تواند دوباره توپ را دریافت نماید، مگر اینكه به یكی از بازیكنان داخل زمین برخورد نماید.

● ضربه كرنر

برای شلیك ضربه كرنر، توپ را در منطقه كرنر قرار داده و چند قدمی به عقب برداشته و سپس آن را بر روی دروازه بفرستید. البته هنگام مسابقه، ضربه كرنر را می توانید به هر منطقه ای كه در نظر می گیرید بفرستید. كرنرزن های با تجربه ضربه های كرنر را به صورت پیچ دار (كات) بر روی دروازه می فرستند زیرا این نوع كرنر ها در ضریب خطای مدافعان و دروازه بان تیم مقابل نقش مؤثری را ایفا می نمایند.

● دراپ بال

در مواقع زیر دراپ بال می دهند:

۱) زمانی كه معلوم نیست توپ به وسیله كدام تیم به خارج (اوت) رفته است.

۲) هنگامی كه بازیكنی صدمه دیده و از زمین خارج شده است. یك بازیكن از هر تیم در نقطه ای كه داور تعیین می كند، قرار می گیرد و سایر بازیكنان حداقل به شعاع ۱۵/۹ متر از ۲ بازیكن فاصله می گیرند. سپس داور توپ را روی زمین می اندازد كه لحظه برخورد توپ به زمین، مساوی با شروع مجدد بازی است.

● تعویض بازیكن

داور هر زمانی كه تشخیص بدهد بازیكنی به سختی صدمه دیده، می تواند بازی را قطع نماید و اگر بازیكن مصدوم نتواند به بازی ادامه دهد، داور اجازه تعویض او را با یك بازیكن تازه نفس خواهد داد. از جام جهانی سال ۱۹۷۰ نحوه تعویض به این صورت تصویب شد كه هر تیم فقط می تواند ۳ بازیكن را تعویض نماید. بازیكن تعویضی باید حتماً قبل از ورود به زمین، داور را در جریان قرار دهد. اگر بازیكنی مصدوم شود و از طرفی تیم ۳ تعویض خود را انجام داده باشد، به ناچار تیم باید با

۱۰ بازیكن به بازی ادامه دهد.

● پنالتی

خطاهای عمدی كه در منطقه پنالتی انجام می گیرد به تشخیص داور، ضربه پنالتی اعلام می شود. این خطاهای عمد به خطاهای نه گانه معروف هستند كه به ترتیب عبارت است از:

۱) لگد زدن به بازیكن حریف.

۲) سد كردن و تكل كردن بازیكن تیم حریف در هوا (پا در هوا).

۳) حمله كردن به بازیكن تیم حریف به طرز خطرناك.

۴) ایجاد مزاحمت و حمله كردن به بازیكن تیم حریف از پشت سر.

۵) تنه زدن به بازیكن تیم حریف.

۶) نگه داشتن بازیكن تیم حریف.

۷) هل دادن بازیكن تیم حریف.

۸) حمل كردن، گرفتن و یا زدن توپ با دست.

● خطاهای غیر عمد (خطاهای شش گانه) به ۶ قسمت تقسیم می شود:

۱) بازی كردن به طرز خطرناك و بدون اهمیت.

۲) ایجاد مزاحمت برای بازیكن فاقد توپ(درگیری شانه به شانه، قانونی است).

۳) سد كردن و ممانعت از پیشروی بازیكن تیم حریف.

۴) مزاحمت ایجاد كردن برای دروازه بان تیم حریف در منطقه دروازه.

۵) بازی را از جریان انداختن و توقف بی مورد توسط دروازه بان. دروازه بان با توپ بیش از ۴ قدم نمی تواند بردارد.

۶) قانون آفساید.

● توضیح در مورد قانون آفساید

در روزهای اولیه فوتبال، همیشه ۲ تن (یا بیشتر) از بازیكنان تیم حریف، در منطقه دروازه تیم مقابل قرار می گرفتند. مدافعان تیم حریف هم تنها با یك ضربه بلند، توپ را برای آنان می فرستادند و آنها به راحتی گل را به ثمر می رساندند. مقامات فوتبال در آن زمان از این شیوه راضی نبودند زیرا آن را نوعی روش غیرورزشی می خواندند، لذا تصمیمی مبنی بر ایجاد قانون آفساید اتخاذ نمودند. به این صورت كه اگر مهاجم تیم حریف در پشت مدافعان تیم مقابل قرار گرفته باشد، داور اعلام آفساید بنماید، مگر آنكه مهاجم تیم حریف روی خط میانی یا عقب تر، قرار گرفته باشد.

شلیك ضربه پنالتی

بعد از اینكه بازیكنی از تیم دفاع كننده یكی از خطاهای نه گانه را بر روی بازیكنی از تیم حمله كننده در منطقه پنالتی انجام داد، داور اعلام ضربه پنالتی می نماید. توپ در روی نقطه پنالتی (۱۱ متر از خط دروازه) قرار می گیرد و یكی از بازیكنان تیم حمله كننده ضربه پنالتی را شلیك خواهد كرد. دروازه بان تا قبل از شلیك نباید تكان بخورد، در غیراین صورت ضربه پنالتی اگر گل نشود، مجدداً تكرار خواهد شد.

● ضربه های آزاد مستقیم

اگر بازیكنی در خارج از منطقه پنالتی، یكی از خطاهای عمد(نه گانه) را انجام دهد، داور اعلام ضربه آزاد مستقیم خواهد نمود. او بازی را قطع خواهد كرد و توپ را در محلی كه خطا انجام پذیرفته، قرار می دهد. بازیكنان تیم دفاع كننده، دیوار دفاعی تشكیل می دهند و فاصله آنها از توپ حداقل باید ۱۵/۹ متر باشد. شلیك كننده، ضربه را مستقیماً می تواند به درون دروازه بفرستد.

● ضربه های آزادغیر مستقیم

اگر بازیكنی در خارج از منطقه پنالتی، یكی از خطاهای غیر عمد (شش گانه) را انجام دهد، داور اعلام ضربه آزاد غیرمستقیم خواهد نمود. او توپ را در محلی كه خطا صورت گرفته، قرار می دهد. بازیكنان تیم دفاع كننده، همان دیوار دفاعی را به فاصله ۱۵/۹ متر از توپ را تشكیل می دهند. در این نوع ضربه ها، شلیك كننده نباید ضربه را مستقیماً به درون دروازه بفرستد، مگر اینكه قبل از ورود توپ به دروازه، توپ با بدن یكی از بازیكنان تماس حاصل كند تا گل مورد قبول واقع شود.